Ciltleme ve Mücellit Terimleri

Amerikan Cilt Nedir ?

Amerikan ciltleme, dokümanların sırttan tutkallanarak uygunlandığı bir ciltleme tekniğidir. Bu yöntemle formalar dört kenarından kesilir ve plastik tutkal ile sırtlarından birbirlerine yapıştırılır. Sırt yüzeyini tülbent (çaput bezi) ya da değişik kalınlılardaki tel ile daha da sağlamlaştırmak mümkündür. Uzun süre kullanılması gereken kitaplar ya da ajanda gibi yılın her günü kullanılması zorunlu olan ürünler dışında karton kapaklı ciltleme sistemleri geliştirilmiştir. Bu sistem ülkemizde “Amerikan Cilt”, “Amerikan Ciltleme” olarak bilinmektedir. Amerikan ciltleme sisteminde, harmanı çekilmiş formaların sırt kısmı, özel yüzeyli, tırtıklı bıçaklara sahip makinalarda traşlanır. Bu bölüme tutkal sürülüp kapak takılarak yüksek basınçta preslenir. Günümüzde yüksek tirajlı (roman, hikaye kitapları, ders kitabı v.b.) ürünlerde ekonomik ve hızlı olması nedeniyle tercih edilir. Kuşe kağıtlardan oluşan kitapların ciltlenmesinde tercih edilmez.

Sıvama Cilt Nedir ?

Yıllarca kullanılacak sağlamlıkta bir ciltleme tekniğidir. Kitap kapağınızın yumuşak ve kalın olmasını sağlayan, içi süngerli sıvama şeklidir. Genellikler günümüzde suni deri kaplı kitap, ajanda veya masa sümenlerinde kullanılmaktadır. İkincisi ise süngersiz sıvamadır. Kapak üzerinde, dilediğiniz her türlü resim, yazı vb. kullanılabilir. Cilt kalınlığı yaklaşık 2mm olduğundan ve iç baskıya nazaran yaklaşık 1cm daha geniş bırakılmaktadır. Uzun süreli kullanım gerektiren kitaplarda, katalog, çeşitlerinde tercih edilir.

Tel Dikiş Nedir ?

Formaların ya da tabaka halindeki kağıtların, tel zımba ile birbirine tutturulması işlemidir. 

Sırttan Telle Dikiş : Dergi , broşür, bülten ve katalogların ciltlenmesinde, maliyeti düşük ve uygulaması en kolay olan sırttan telle dikiştir. Sayfaların tamamen açılarak kolay ve rahat bir okuma sağlaması bu yöntemin en büyük avantajıdır.

Üstten Tel Dikiş : Sırttan tutturulmayacak kadar kalın kitap, dergi, bloknot, fatura koçanlarının bir araya getirilmesinde üstten tel dikiş yöntemi kullanılır. Tek dezavantajı sayfaların tamamen açılmasına olanak vermemesidir. Bu nedenle telle dikiş yöntemi, sözlük, ansiklopedi gibi başvuru niteliği taşıyan ve uzun ömürlü olması gereken yayınlarda tercih edilmez.

Omega Tel Dikiş Nedir ?

Basılı dökümanı (dergi,katalog vesair) klasör veya karton dosyalara takabilmek için, tel dikişin sırt kısmının kambur şekli ile dikilmesidir.Bir diğer deyişle "U" şeklinde dışa çıkıntılı tel dikiş türüdür.

İplik Dikiş Nedir ?

Bu teknikte, formalar sırtlarından delindikten sonra; ipek, pamuk ya da naylondan yapılmış sağlam ipliklerle dikilirler. İpliklerle dikiş yöntemi otomatik makinelerle yapılmaktaıdr. Bu makineler basılan bütün formaları art arda ve birbirine bağlı olarak diker. Dikilen formalar daha sonra, kitabın içeriğini oluşturan gruplar halinde kesilerek birbirinden ayrılır. İplikle dikiş yöntemi en uzun ömürlü ciltleme tekniğidir. 

Spiral Cilt Nedir ?

Spiral ciltleme çok sayfalı işlerde , pvc (helezon) veya telden imal edilen ve sayfaların delinerek, bu mekanizmaya takılmasıyla ,sayfalarınızın dağılmaması sağlayan mekanizmadır.Spiral ciltleme 450 - 500 sayfaya kadar ki işlerde kullanılabilir. Ayrıca masa üstü takvimlerde , duvar takvimlerinde de sıkça kullanılmaktadır.

Helezon Cilt Nedir ?

Helezon (pvc) ciltlemede yine çok sayfalı işlerde, aynı yöntem kullanılmakta fakat spiralden farkı, mekanizma deliklerinin ve kullanılan mekanizmanın daha kalın olmasıdır. Boyama ve hikaye kitapları gibi ciltlerde çocuk sağlığı açısından tercih edilmektedir.

Katlama ve Kırım Nedir ?

Tabaka halindeki basılı materyalin elle veya makine ile katlanarak forma haline getirilmesi işlemidir. Dört temel kırım tekniğinden söz edilebiliriz. Yatay kırım , dikey kırım , akordion kırım ve bohça kırım. Bu dört kırımdan 64 çeşit farklı şekilde kırım üretilebilir.

Mekanik Ciltleme : Bu ciltleme tekniğinde; kapak ve iç sayfalar bir araya getirildikten sonra metal veya plastikten yapılmış spiral, vida ve perçinlerle birbirine tutturulur. Çok uzun süre kullanım gerektiren dokümanlarda tercih edilir.

Forma Nedir ?

Matbaacılıkta kullanılan temel hesaplama birimlerinden birisi olup, sekiz ön, sekiz arka olmak üzere 16 sayfadan oluşan kitap bölümüdür.Tabaka kağıdın saat yönünde üç kez katlanması ile elde edilir. Baskı hesabı, 4, 8, 16 ve 32… sayfa şeklinde 4'ün katları olarak planlanır. 4 sayfalık planlama çeyrek forma , 8 sayfalık planlama yarım forma ve 16 sayfalık planlama tam forma olarak ifade edilir.

Harmanlama Nedir ?

Formaların cilt öncesi kitap haline getirilmek üzere sırayla yan yana veya iç içe dizilmesi işlemi. Bazı durumlarda tabaka harmanı yapılması da gerekebilir.

Perforaj Nedir ?

Fatura, irsaliye, vezne alındıları, uçak vb.araçların biletlerinde ilk nüshalarının kolayca kopması için baş veya sırta yakın kısıma , boydan boya açılan koparma deliklerine perforaj denir.

Pilyaj Nedir ?

Dosya , broşür , dergi ve benzeri basılmış materyallerin kırım (katlama) yerlerine denir. Diğer bir adı da koniktir , "konik atma" da denilmektedir.

Gofre (Kabartma) Nedir ?

Davetiyeler , tebrik kartları , kartvizit ve benzeri basılı materyallerin üzerine , kabartmak istediğiniz bölgeye , özel gofre tozu serpilerek ve bu kısmın üst tarafta kalacak şekilde fırınlanarak kabartma işlemine denir. Gofre işlemi , bir dişi ve bir erkek kalıp yardımıyla , tipo baskı makinelerinde de yapılabilir.

Varak - Yaldız Baskısı Nedir ?

Metal klişe veya kurşundan hazırlanmış tipo baskı kalıbının ısıtılarak , cilt bezi ya da benzeri bir materyal üzerine konulmuş yaldız (altın sarısı veya gümüş renkli) kağıdı kullanılarak , elde edilen transfer baskıdır.

Yaldız Boyama (Bronzlama) Nedir ?

Toz halindeki altın varak , gümüş varak vb. yaldızların , transparan baskı yapılmış baskı altı malzemesine serpilmesi yoluyla yapılan boyama işlemidir. Dini kitap baskılarında , tarihi mozaik baskılarında ve ambalaj sanayindeki lüks ve pahalı kutu , kağıt baskılarına uygulanan altın , gümüş , bakır ve bronz rengindeki tozların sürülmesini kolaylaştırır.

Üç ağızlı giyotin : Ciltçilikte kullanılan ve kitapların üç tarafını da el değmeden arka arkaya, otomatik kesen giyotin bıçak.

Kambura : Ciltte kitap sırtlarının yuvarlatılması işlemi. Çok sayfalı ve sert kapaklı kitap ajanda vb. materyallerin dayanıklılığını arttırmak ve estetik görünmesini sağlamak amacıyla iplik dikiş ve tutkallamanın ardından el ile (çekiç ile sırta vurarak) veya makine ile yapılan bir işlemdir.

Şiring Paket - Şirinkleme (Paketleme) Nedir ?

Teslime hazır hale getirilmiş dergi , kitap , broşür , katalog gibi basılı materyallerin tek tek , ya da ikili , üçlü olarak postaya verilmesi için şeffaf plastik ambalaj malzemesinin (folyo) ürünlere sarılıp , ısı yardımıyla kenarlarının yapıştırılması işlemine denir. Ürünlerin taşınma ve depolanma sırasında nemden zarar görmesini ve dağılmasını önler.

Şömiz Nedir ? 

Sıvama kapakların dışına sarılan gömlek. Şömizler kitap kapağı gibi tasarlanıp basılarak , sert kapaklara takılır.